دانشگاه صنعتي شريف، ورزشگاه يكصد هزار نفري آزادي، از مهمترين مراكزي هستند كه موجبات سفرهاي درون شهري دائمي و مقطعي را فراهم ميآورند. (طولاني ترين راه بندانهاي منطقه 5 و 2 هنگاه بر گذاري مسابقات فوتبال اتفاق ميافتد) .
مجتمع بزرگ بيمارستاني و دانشگاهي ميلاد نور واقع در همت و همچنين تفرچگاههاي فرحزاد و دركه، محل دائمي نمايشگاههاي بين المللي و شهربازي واقع در تقاطع خيابان سئول و شهيد چمران، وزارت كار و سازمان تامين اجتماعي در خيابان آزادي از مراكز منحصر بفردي هستند كه هر يك بنوبه خود هزاران سفر درون شهري را باعث ميگردند.
با پايان گرفتن ساختمان برج مخابراتي ميلاد و بهره برداري از تاسيسات گوناگون آن اين مراكز نيز از جاذبه هاي مسافرتي شهر تهران خواهد شد.
ب- منابع آلاينده خانگي
مجموع منابع خانگي وشبه خانگي نظير ادارات، سازمانها، شركت ها، واحدهاي تجاري در نتيجه استفاده از سوختهاي فسيلي و انتشار مواد آلاينده ناشي از احتراق سوختهاي مذكور. موجبات آلودگي هوا را فراهم ميآورند.
سهم آلاينده هاي خانگي در سطج شهر تهران كمتر از 5 درصد ميباشد.
شركت ملي گاز ايران متوسط مصرف 24 ساعته را در سال 1379 در سطح منطقه دو 1288800 متر مكعب و در سطح كل شهر تهران 19930248 متر مكعب گزارش مينمايد.
ج- منابع آلاينده صنعتي
مهمترين فعاليت صنعتي در منطقه مربوط به بخش ساختمان ميباشد ودر اين خصوص قابل ذكر است كه انتشار ذرات معلق ناشي از كاركرد ماشين آلات سنگين.
افزايش حمل و نقل و تخليه و بارگيري مصالح ساختماني و احداث بنا، اصلي ترين عوامل ايجاد آلودگي هوا ناشي از اين منبع آلاينده بشمار ميروند.
لازم به ذكر است عليرغم مراجعات حضوري و بدليل عدم دسترسي به اطلاعات كامل و مشخص مربوط به صنايع مزاحم در منطقه، بر اساس مطالعات ميداني، موارد زير بعنوان موارد ويژه مشكل زا مورد شناسايي قرار گرفت:
معدن سنگ ساختماني در شمال روستاي فرحزاد، كه بنا به اظهارات عضو شوراي اسلامي روستا با تردد كاميونهاي كمپرسي موجبات سلب آسايش اهالي را فراهم ميآورند. كمپرسي هاي حامل سنگ ضمن عبور از كوچه هاي كم عرض و با سرو صداي بسيار زياد و ايجاد گرد و خاك در معابر، سلامت اهالي رابه مخاطره مياندازد، ضمن آنكه انفجارات نا منظم و مداوم، اجباراً به امري عادي مبدل گشته است. پرتاب سنگ ريزه ها به اطراف (هنگام عبور كمپرسي ها) و يا فرو افتادن قطعات سنگ از تهديدات دائمي بر عليه اهالي محل در هنگام رفت و آمدهاي روزانه ميباشد.
سنگ فروشي هاي واقع در محدوده فرحزاد- خيابان ايثار- بلحاظ تردد وسايل حمل و نقل و انتشار ذرات ناشي از ابزار زني سنگهاي ساختماني.
تعمير گاههاي اتومبيل بويژه مربوط به صافكاري و نقاشي خودروها در ارتباط با انتشار ذرات معلق و آلودگي هاي ناشي از تركيبات شيميايي رنگها.
با توجه به نمودار شماره 2010120102 مربوط به تعداد واحدهاي صنعتي در مناطق شهري، تعداد 13 واحد صنايع چوب در منطقه موجود ميباشد كه از منابع انتشار ذرات معلق محسوب ميگردند.
ترمينالهاي اتوبوسراني درون شهري و بيرون شهري واقع در شمال ميدان آزادي. ايستگاه اتوبوس راني واقع در فلكه دوم صادقيه، ايستگاه ميني بوسراني شمال خيابان سازمان آب در تقاطع با اشرفي اصفهاني نيز از مراكز آلوده كننده هوا بشمار ميروند.
د- ساير منابع آلوده كننده
- زباله هاي شهري به لحاظ نابسامانيهاي موجود در نحوه جمع آوري زباله ها و انتقال آنها، سوزاندن زباله در گوشه و كنار اراضي، باقي ماندن زباله هاي پراكنده در سطح نواحي كه فرصت حمل و انتقال به موقع پيدا نميكنند. تخليه غير مجاز زباله هاي ساختماني در سطح منطقه، كيفيت غير بهداشتي و آلوده كننده ايستگاه موقت حمل زباله واقع در خيابان زنجان كه تجمع زباله در آن گاه با آتش سوزي نيز همراه ميشود.
- سطوح آزاد بدون پوشش گياهي كه انتشار دهنده ذرات معلق و گردوغبار ميباشند.
- سوزانيدن شاخ و برگ درختان در فصل پائيز
- پخت قير در بخش صنعت ساختمان
- استفاده از روغن سوخته در ظروف فلزي بعنوان سوخت در فصل زمستان
- كانالهاي روباز و مسيل هاي موجود در منطقه كه در تمام طول سال انتقال دهنده بخشي از فاضلاب هاي منطقه ميباشند.
- انتشار آلاينده هاي گازي هنگام سوختگيري خودروها در پمپ بنزين ها.
– استاندارد هواي پاك و ميزان آلودگي در ايستگاههاي سنجش و پايش منطقه
از مجموع 11 ايستگاه سنجش آلودگي هواي شهر تهران (7 دستگاه متعلق به سازمان حفاظت از محيط زيست و 4 ايستگاه شركت كنترل كيفيت هوا) دو ايستگاه پارك پرديسان و ميدان آزادي در منطقه 2 واقع شده اند. نمايه هاي سنجش آلودگي هوا در اين دو ايستگاه نشان ميدهد ك/ه تفاوت قابل ملاحظه اي در نتايج ميزان آلودگي وجود دارد. موقعيت ويژه پارك پرديسان اين ايستگاه را از ساير ايستگاهها كاملاً متمايز ميكند. نتايج اين دو ايستگاه طبعاً نميتواند بيانگر وضع كلي آلودگي هوا منطقه باشد و فقط بعنوان يك شاخص بكار گرفته شده است . در اين رابطه استاندارد هواي پاك طبق ضوابط سازمان حفاظت از محيط زيست نيز در نمايه 3030120102 ارائه ميشود.
– عوامل طبيعي موثر بر آلودگي هوا در منطقه
- وضعيت توپوگرافيك
اراضي منطقه بطور كلي در نيمه شمالي شهر تهران و نزديك به كوهپايه هاي البرز قرار گرفته و همچنين بيشترين نواحي آن (نواحي 1، 7، 8، 9 بطور كامل و بخشهايي از نواحي 2، 3، 4) بين 1800- 1400 متر بالاتر از سطح دريا قرار دارد. بزرگراه رسالت حدود 1370 متر ارتفاع دارد.
همسايگي با كوهپايه ها موجب بروز جريانهاي هوايي ميگردد كه بطور عمده عبارت است از:
جريانهاي محلي دشت و كوه
بطور كلي هوا در اثر گرم شدن منبسط و سبك شده و به سمت بالا حركت ميكند و بر عكس در اثر سرد شدن فشرده و سنگين شده و بسمت ارتفاع كمتر حركت مينمايد. بر اثر اين پديده طبيعي در مناطق كوهپايه همواره در طول روز جريانهاي از دشت به كوه و در طول شب از كوه به دشت وجود خواهد داشت.
جريانهاي محلي دره ها
در كوهپايه هاي شهر تهران همواره هواي خنك از دره ها بسمت قسمتهاي كم ارتفاع جريان دارد. در منطقه 2 دره هاي فرحزاد و دركه اين نقش را دارا هستند. البته وسعت محدوده تاثير چنين جريانهايي به عوامل متعدد از قبيل عمق،وسعت و تعداد موانع طبيعي يا مصنوعي موجود در مقابل جهت حركت اين جريانهاي هوايي بستگي دارد.
- بادهاي منطقه
در شهر تهران و به تبعيت از آن در منطقه دو در طول كليه فصل هاي سال فراوانترين بادها از شمال غرب، غرب و جنوب غربي ميوزد و اما در بخش هاي شمالي و يا كوهپايه ها كه هوا بطور دائم و با سرعتي كم جريان دارد وجود ارتفاعات، مانع از وزش بادهاي شديد ميگردد. به اصطلاح شمال شهر تهران در «پناه كوه» يا در «سايه باد»همچنين اطلاعات ايستگاه هواشناسي اوين در منطقه، حاكي از آنست كه بطور كلي در تمام ماههاي سال و در طي تمام ساعات روز، عمده ترين جهت وزش باد جهت شرقي است و نكته قابل توجه از نظر وزش باد در اين ايستگاه پايين بودن مواقع آرام در كليه ماههاي سال ميباشد.
در منطقه شهرك غرب،جهت وزش فراوانترين بادها در ظهر روزهاي دو فصل بهار و تابستان تقريباً از شمال تا شمال شرقي بسمت جنوب تا جنوب غربي است. (جهتي كه امكان بهره گيري از فرآيند فتوسنتز فضاهاي سبز واقع در سمت شمالي اين منطقه را فراهم ميسازد و موجب تلطيف هواي آن ميگردد. بر گرفته شده از گزارش طرح تحقيقاتي دهليزهاي هوايي شهر تهران است كه وضع منطقه دو را از نظر جهت وزش بادهاي گوناگون در دو فصل تابستان و بهار نشان ميدهد.
- ميزان بارندگي
يكي ديگر از عوامل موثر بر آلودگي هوا ميزان بارندگي در نقاط مختلف ميباشد، و از آنجائيكه اراضي منطقه بيشتر به كوهپايه ها نزديك است طبيعتاً در طول سال با بارندگي بيشتري مواجه ميشود. مقدار بارندگي ساليانه در سه نقطه سطح شهر بشرح زير ميباشد.
- اوين 437 ميلي متر
- اقدسيه 5/410 ميلي متر
- ميدان جمهوري 4/220 ميلي متر
- پالايشگاه 7/97 ميلي متر
- متوسط بارندگي در تهران 280 ميلي متر
با توجه به آمار فوق ميتوان نتيجه گرفت كه اراضي منطقه به بيشترين ميزان بارندگي ساليانه نزديك تر هستند. بارندگي با شدت 1 ميلي متر در ساعت قادر است در مدت 15 دقيقه 28% از ناخالصي هاي به قطر 10 ميكرون يا بيشتر موجود در هوا را جدا كند و يا پس از دو ساعت بارندگي 90 درصد و پس از 4 ساعت بارندگي 99 درصد آلودگي هوا را از بين ببرد. [1]
– پسماندها
در صورتي كه بموقع و با شيوه هاي صحيح گردآوري و دفع شوند منبع آلاينده آب و خاك بحساب نميآيند. ولي پراكندگي آنها در اراضي خالي و همچنين مسير و حاشيه رودخانه هاي فرحزاد و دركه و همچنين سيل برگردان غرب شرايط مناسبي را فراهم ميكند كه همراه با آبهاي جاري و آبهاي ناشي از بارندگي به عوامل آلاينده آب و خاك بدل گردند. شستشوي خودروهاي حمل زباله و همچنين نشت شيرانه زباله هاي حمل شده در محوطه ايستگاه موقت تخليه و حمل زباله منطقه، مجموعاً با آلودگي هاي همراه خود، حجم بالايي از فاضلاب را در طول شبانه روز توليد ميكنند.
– آفت كش ها و سموم دفع آفات نباتي
كه در فضاي سبز منطقه و همچنين باغات موجود در منطقه مورد استفاده قرار ميگيرند. همراه با آب باران و هنگام آبياري به لايه هاي زمين نفوذ كرده موجب آلودگي آب و تا حدودي خاك را فراهم ميكند.
از آنجائيكه باغات موجود در فرحزاد با استفاده از آب قناتهاي آلوده به فاضلاب روستا آبياري ميگردد، آلودگي خاك در اين اراضي زارعي بدون ترديد محرز ميباشد. لازم به ذكر است مهمترين تحقيقاتي كه درباره آلودگي خاك در تهران بعمل آمده، مطالعات مربوط به اراضي جنوب شهر ميباشد كه آلودگي محصولات زارعي آن به اثبات رسيده است. اطلاعات مربوط به آلودگي خاك توسط سموم كشاورزي بيشتر بر اساس مطالعات تئوريك صورت گرفته است.
نشت مواد نفتي موجود در مخازن زير زميني از ديگر آلاينده هاي آب و خاك محسوب ميگردد. كنترل دائمي مخازن زيرزميني نفت، گازوئيل و بنزين (سوختهاي فسيلي) از مهمترين اقدامات ايمني در اين زمينه ميباشد.
– نقش منطقه دو در تامين آب شرب تهران
در حال حاضر آب مصرفي تهران ساليانه 920 ميليون متر مكعب است كه بطور متوسط 60 درصد آن از آب درياچه هاي سدهاي لار و لتيان و كرج و 40 درصد از منابع زيرزميني يعني چاهها تامين ميگردد. بهرهبرداري از آبهاي زيرزميني توسط بيش از 300 حلقه چاه فعال صورت ميپذيرد و منطقه 2 با بيش از 40 حلقه چاه، سهم خود را در اين ميان ايفا مينمايد. هر چند آبهاي زيرزميني از سفرههاي واحد تغذيه شده و بهم ارتباط دارند و آلودگي در نقطه اي به ساير نقاط آن سرايت ميكند ولي شاخص نزديكي به منبع خود از اهميت كافي برخوردار ميباشد.
– عدم برخورداري از آب شرب بهداشتي در منطقه
بر اساس اظهارات كارشناسان شركت آب و فاضلاب تمامي نواحي منطقه دو تحت پوشش شبكه لوله كشي آب بهداشتي قرار دارد و سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1375 نيز 23/98 درصد خانوارهاي ساكن در اين منطقه را بهرهمند از آب لوله كشي اعلام نموده است. وقتي نسبت فوق را با همين نسبت در كل شهر تهران يعني 88/98 درصد مقايسه كنيم متوجه ميشويم كه بخشهايي از منطقه از آب لوله كشي بهداشتي بي بهرهاند. مثل كوي فراز، شهرك مخابرات و بهرود كه از كنتور آب حجمي استفاده ميكنند و، شهرك سجاد (در شمال بزرگراه نيايش و شرق خيابان اشرفي اصفهاني) و فاز 5 هيليكوپتر سازي (در شمال شهرك سجاد) از آب چاههاي محلي و حدود هشتاد درصد از اهالي فرحزاد از آب چاه و قنات استفاده ميكنند. اهالي شهركهاي خلبانان شكاري و كيهان نيز از سازمان آب حق اشتراك خريداري نكردهاند.
اگر مبناي آب شرب بهداشتي را استفاده از شبكه سراسري آب قرار دهيم در مييابيم مناطق فوق عليرغم وجود شبكه لوله كشي از استفاده از آب بهداشتي محروماند.
– منابع ايجاد آلودگي صوتي
- وضعيت توپوگرافيك و شيب اراضي در نواحي 9 گانه منطقه با عرض تقريبي 4 كيلومتر و طول تقريبي 12 كيلومتر و در امتداد شمال به جنوب كه به تشديد آلودگي صوتي كمك ميكند بطوريكه بزرگراهها و آزادراههاي منطقه بطور عمده در مسير شمال به جنوب همراه با شيب ناشي از اختلال ارتفاع حدود 600 متر، به معابري تبديل گشت اند كه در هر دو مسير شمال به جنوب و بالعكس موجب افزايش شدت تراز صوتي ميگردند . در مسير جنوب به شمال به دليل بكارگيري دنده هاي سنگين
و در مسير شمال به جنوب بدليل صداي ناشي از تاير خودروها در سرعتهاي بالاي 80 كيلومتر در ساعت.
ميزان آلودگي صوتي در معابر منطقه دو: جهت تعيين آلودگي شدت صوتي لازم است منابع ايجاد كننده بطور مستقيم مورد سنجش قرار گيرند. در اين رابطه متاسفانه در ايران مطالعات كمي صورت گرفته است. شركت كنترل كيفيت هوا طي سالهاي اخير در تهران اين كار را آغاز كرده است. اين شركت بررسي ميزان
آلودگي صوتي ناشي از تردد وسائل نقليه موتوري را محور مطالعات خود قرار داده است. و در اين رابطه مطاللعه دو منطقه 7و10 را انجام داده است.
[1] . ماخذ : طرح نيمه تفضيلي اكولوژي تهران .
برای دیدن قسمت های دیگر این تحقیق لطفا” از منوی جستجوی سایت که در قسمت بالا قرار دارد استفاده کنید. یا از منوی سایت، فایل های دسته بندی رشته مورد نظر خود را ببینید.
لینک دانلود متن کامل
- 1
- 2